Liście z drzewa sąsiada spadają na moją działkę. Kto ma obowiązek sprzątania? Co mówią przepisy? Kiedy można dostać mandat?

Prawo do niezakłóconego korzystania z nieruchomości - czym są immisje?

Zgodnie z art. 144 Kodeksu cywilnego, właściciel nieruchomości powinien powstrzymywać się od działań, które zakłócają korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę. Takie działania nazywane są immisjami. Mogą mieć formę hałasu, zapachu, wibracji, dymu, cienia, a także opadających liści lub gałęzi. Nie każda immisja jest jednak naruszeniem prawa. Spadające jesienią liście to zjawisko naturalne, które nie przekracza zwykłej miary, dlatego w większości przypadków nie można żądać, by sąsiad je sprzątał.

Kto sprząta liście z drzewa sąsiada?

Prawo mówi jasno - liście należy sprzątać z własnej działki, nawet jeśli pochodzą z drzewa rosnącego po drugiej stronie ogrodzenia. Oznacza to, że:

• właściciel posesji odpowiada za porządek na swoim terenie,
• nie ma przepisu, który zmuszałby sąsiada do usuwania liści z Twojego trawnika.

Czy można powołać się na prawo do immisji z powodu liści?

Tak, ale tylko w wyjątkowych przypadkach, kiedy skutki opadania liści są ponadprzeciętne i trwale utrudniają korzystanie z nieruchomości. Jeżeli:

• opadające liście zatykają rynny, brudzą elewację lub powodują wilgoć,
• sąsiad mimo próśb nie reaguje,
• drzewo zostało posadzone zbyt blisko ogrodzenia, wtedy można powołać się na art. 144 k.c. i złożyć pozew o ograniczenie immisji.

Jeśli sytuacja jest uciążliwa i stała, a liście lub igły zatykają rynny, niszczą dach, brudzą elewację lub powodują wilgoć, możesz powołać się na art. 144 k.c. i żądać ograniczenia immisji, np. poprzez przycięcie drzew.

Najpierw jednak warto spróbować rozwiązania polubownego, często zwykła rozmowa lub wspólne ustalenie przycięcia drzew pozwala uniknąć sądowego sporu.

Kiedy sąsiad posadził drzewa zbyt blisko ogrodzenia

Nie ma jednej ustawy określającej dokładne odległości sadzenia drzew, ale w praktyce i orzecznictwie przyjmuje się, że:

• małe drzewa – co najmniej 1,5–2 m od granicy,
• duże drzewa o rozłożystych koronach – 3–4 m,
• krzewy i żywopłoty – ok. 0,5 m od granicy.

Jeśli sąsiad celowo posadził drzewa tuż przy ogrodzeniu, przez co Twoja działka jest stale zacieniona, zaśmiecana lub zanieczyszczana, można uznać to za immisję pośrednią - czyli działanie utrudniające korzystanie z nieruchomości. W takiej sytuacji możesz:

• wezwać sąsiada pisemnie do przycięcia drzew,
• powołać się na art. 144 Kodeksu cywilnego,
• a w razie braku reakcji – skierować sprawę do sądu cywilnego.

Gałęzie i korzenie przechodzą na Twoją działkę? Możesz je usunąć

Zgodnie z art. 150 Kodeksu cywilnego, jeśli gałęzie lub korzenie drzew wchodzą na Twoją stronę ogrodzenia, masz prawo:

• wezwać sąsiada do ich usunięcia,
• a jeśli tego nie zrobi, usunąć je samodzielnie, ale bez uszkadzania drzewa.

To rozwiązanie często stosowane w praktyce, gdy drzewa są zbyt rozrośnięte i powodują szkody.

Kiedy gmina może interweniować?

Jeżeli liście zaśmiecają chodnik, drogę lub teren publiczny, obowiązek ich uprzątnięcia spoczywa na właścicielu nieruchomości przylegającej do tego terenu. W praktyce oznacza to, że jeśli Twoje drzewo zasypuje liśćmi chodnik, Ty musisz go posprzątać, nawet jeśli to liście z cudzej działki.

Mandat za niesprzątanie liści - o tym też trzeba pamiętać

Warto pamiętać, że za nieuprzątnięcie liści z chodnika przylegającego do posesji można otrzymać mandat do 500 zł. Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 2024 poz. 1040) właściciel nieruchomości ma obowiązek dbać o porządek także przed ogrodzeniem. Jeśli więc liście z Twojego drzewa spadną na chodnik lub drogę publiczną, musisz je usunąć samodzielnie.

Kto ma obowiązek sprzątania liści? Podsumowanie